Sąd Najwyższy pracuje nad rozstrzygnięciem zagadnienia, czy umowa o kredyt bankowy jest umową wzajemną, czy też umową dwustronnie zobowiązującą, ale nie wzajemną, co ma kluczowe znaczenie dla oceny zarzutu zatrzymania podnoszonego przez Banki w postępowaniach o unieważnienie Umów kredytowych. Do Sądu Najwyższego w ostatnim czasie trafiło dużo pytań dotyczących różnych aspektów związanych z zarzutem zatrzymania.
Zgodnie z art. 496 kc Jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.
Unieważnienie umowy pociąga za sobą problem rozliczenia się obu stron – zwrotu przez kredytodawcę rat kapitałowo-odsetkowych oraz zwrotu przez kredytobiorcę wypłaconej przez Bank kwoty kredytu w nominalnej wysokości (kapitału). To jak rozliczenie to będzie przebiegać, zależy od w pewnym stopniu od uznania czy umowa kredytu jest umową wzajemną w rozumieniu art. 496 kc. Orzecznictwo sądów powszechnych jest w tej kwestii rozbieżne, choć przeważa pogląd za wzajemnym charakterem Umowy.
W ocenie Rzecznika Finansowego, który skierował do Sądu Najwyższego rozpatrywane pytanie prawne umowa kredytu jest dwustronnie zobowiązująca, ale nie wzajemna. Jak wskazywał – „Istotą umowy wzajemnej jest różnorodność świadczeń, z czym nie mamy do czynienia w umowie o kredyt bankowy”.
W powyższym zakresie Sąd Najwyższy skierował pytanie prawne do TSUE. Wskazał przy tym na nowe okoliczności, które mogą przemawiać za tym, że przepisy prawa europejskiego stoją na przeszkodzie stosowaniu instytucji prawa zatrzymania w sporach z udziałem konsumentów. Wskazane pytanie do TSUE jest kontynuacją rozważań na dopuszczalnością podnoszenia przez Banki zarzutu zatrzymania w świetle prawa europejskiego, które ma z założenia zapewniać szeroki zakres ochrony konsumentom.
To zagadnienie korzystania z prawa zatrzymania ma również trafić do poszerzonego składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego.
________________________
Autor: Bartosz Majkowski
radca prawny w Kancelarii BMME Radcowie Prawni
